Neke od oblasti koje potpadaju pod sopstvene nadležnosti opština slede:

Lokalni ekonomski razvoj

Jedna od glavnih nadležnosti opština jeste lokalni ekonomski razvoj. Opštine imaju mnogobrojne mogućnosti za ekonomski razvoj. Opštine treba da osiguraju da sakupe informacije i podatke o stanju lokalne privrede, zatim da sprovedu njihovu analizu sa ciljem da utvrde strategije a nakon toga i da ih primene.

Među merama koje se mogu preduzeti za lokalni ekonomski razvoj jesu: olakšice za preduzeća; pojednostavljivanje postupaka za otvaranje novih preduzeća, oslobađanje od taksi, osnaživanje finansijskih i ekonomskih upravljačkih sposobnosti lokalnih opštinskih službenika, podrška za preduzeća i poljoprivrednike, podsticanje zapošljavanja građana u preduzećima u opštini u zamenu za oslobađanje od jednog stepena taksi, podsticanje lokalnog rukovodstva da redovno posećuje firme kako bi se shvatila nastojanja zajednice, stvaranje fondova u opštinskom budžetu za ulaganja u nova preduzeća koja ne mogu da uzmu kredit od finansijskih institucija, obuka početnih preduzetnika na temu menadžmenta, marketinga i sposobnosti planiranja, strategija reaktiviranja i ekonomske reintegracije dijaspore, privlačenje ulagača, spoljnih donatora itd.

Urbanističko i ruralno planiranje

Opštine određuju opšti smeri njihovih opština dugoročnim planiranjem. Primeri obuhvataju planove skupštine, finansijske planove, opštinske strateške izjave i druge strateške planove.

Određivanje vizije i nakon toga obezbeđivanje njenog ispunjavanja, jedna je od najvažnijih uloga lokalne uprave. Način na koji opština koristi svoje zemljište predodređuje i proces njenog budućeg razvoja dok su statutorne odluke na polju planiranja složene i često kontradiktorne. Odluke u vezi sa imovinom opštine predstavljaju neprenosivu nadležnost skupštine opštine, posledično od odbornika se traži da budu informisani o procesima o kojima treba da odluče.  Biti jasan o ulogama koje imaju, zapravo je jedan od glavnih zahteva procesa dobre uprave.

Strateško planiranje podrazumeva izradu opštinskih razvojnih planova, izradu urbanističkih razvojnih planova i izradu urbanističkih regulatornih planova ali i njihovu izmenu.

Skupština usvaja ove planove nakon što se snimi činjenično stanje od strane relevantnih direkcija, obično direkcija za strateško planiranje i održiv razvoj, u saradnji sa direkcijama za imovinu, direkcijama za urbanizam ili direkcijama za katastar u zavisnosti od opština. Nakon sastavljanja ovih planova, isti se usvajaju u skupštini opštine. 

Usvajanje opštinskih akata u vezi sa urbanističkim i ruralnim planiranjem uređuje se članom 11 i 12 Zakona o lokalnoj samoupravi,  članom 10 Zakona o prostornom planiranju, Zakonom o bespravnoj gradnji, Zakonom o dodeli na korišćenje i razmenu nepokretne imovine opštine, odnosnih statutima opština i relevantnim opštinskim uredbama.

Odbornici treba da shvate da je izrada razvojnih planova opština od važnosti za budućnost zajednice u kojoj žive, te shodno tome pre nego što donesu odluke treba pre svega da informišu građane koje zastupaju o predlozima planova, zatim da saslušaju eventualne primedbe i savete i na kraju da razmotre sve informacije koje poseduju da bi mogli da donesu određenu odluku. Ovo je vrlo važno pošto se često dešava da se tokom predizborne kampanje propagira nešto, što se uopšte ne pominje u planovima opštine, a sve ovo se dešava upravo usled neodgovarajućeg informisanja odbornika.

Značaj planiranja

Svojim doprinosom u sastavljanju strateških planova odbornici obrazuju okvire u sklopu kojih se donose odluke, odnosno obrazuju viziju i budućnost grada. Znajući da će buduće odluke biti u okviru ovih planova, odbornici treba da potroše energiju i vreme da shvate i procene posledice razvojnih politika. Razvojni planovi u javnom diskursu na Kosovu, nisu opsežni, ne razmatraju se isto koliko i druge odluke koje svojim sprovođenjem dovode do neposrednih posledica, zbog čega sami odbornici treba da budu svesni da je uticaj planiranja mnogo veći od svake posebne odluke koja će biti posebno primenjena na planiranje.

Pružanje i održavanje javnih i komunalnih usluga

Lokalna uprava odgovorna je za upravljanje i pružanje niza kvalitetnih usluga svojoj zajednici, kao što su vodosnabdevanje, prerađivanje otpadnih voda, lokalni prevoz, javno zdravlje, održavanje rekreativnih površina, održavanje lokalnih puteva i javnih biblioteka.

Sami građani su ti koji najbolje ocenjuju kvalitet ovih usluga, te je upravo zbog toga nužno da odbornici uspostave redovne kanale komunikacije sa svojom zajednicom, kako bi sve njihove primedbe mogli da proslede izvršnoj vlasti opštine.

Odbornici mogu odigrati veoma pozitivnu ulogu u samom aktiviranju građana, prenošenjem njihovih primedbi ili sugestija, kada govorimo o komunalnim uslugama. Stanovništvo opština na Kosovu prevashodno čine mladi, te odbornici treba da upotrebe društvene platforme koje pruža internet, kako bi bili što bliži građanima i kako bi imali u vidu njihove potrebe, kako bi što bolje pristupili ovim uslugama.

Nažalost, iako Zakon o lokalnoj samoupravi predviđa da obavljanje nadležnosti u ovoj oblasti predstavlja isključivu nadležnost opština, u praksi ovo nije moguće pošto veliki deo usluga pružaju javna preduzeća sa relativno nezavisnim statusom od opštine. Svakako, odbornici treba da izvrše pritisak na ova preduzeća, da pruže što je moguće bolje usluge i da budu informisani o vlasništvu javnih preduzeća odgovornih za pružanje komunalnih usluga kao i o tačnim postupcima snošenja odgovornosti od strane ovih preduzeća. Informacije u vezi sa vlasništvom i postupcima kojima skupština opštine može pozvati na odgovornost ova preduzeća, nalaze se u Zakonu o javnim preduzećima i njegovim izmenama. Preduzeća navedena na Listi 2 koja je priložena ovom zakonu jesu lokalna javna preduzeća. Sva lokalna javna preduzeća u vlasništvu su opštine ili opština određenih Listom 2 a procenat vlasništva svake opštine podudara se sa onim što navodi Lista 2.

Lokalna javna preduzeća

Prava opštine kao akcionara u jednom lokalnom javnom preduzeću ostvaruju se preko Opštinske akcionarske komisije, koju čini po jedan član imenovan od strane predsednika opštine i još druga dva člana koja imenuje skupština opštine. U tu svrhu, Opštinska akcionarska komisija ima pravo da deluje u ime odnosne opštine i treba da deluje u skladu sa Zakonom o privrednim društvima. Svaka Opštinska akcionarska komisija treba, prostom većinom glasova, da odluči kako će obavljati akcionarska prava opštine u jednom određenom pitanju.

 Odbor direktora jednog javnog preduzeća čini pet (5) direktora. Četiri (4) direktora bira se na sastanku akcionara i svaki ima mandat od tri (3) godine. Opštinska akcionarska komisija zastupa opštinu na ovom sastanku i ima pravo glasa opštine.

Drugi direktor je direktor javnog preduzeća i bira ga Odbor direktora javnog preduzeća.

Akcionar (u ovom slučaju opština) neprekidno nadgleda rad Odbora direktora. Na lokalnom nivou, nadzor rada odbora vrši Opštinska akcionarska komisija.

Odbor direktora jednog lokalnog javnog preduzeća treba da podnese Opštinskoj akcionarskoj komisiji godišnji izveštaj za kalendarsku godinu i rezultate ostvarene u sklopu ciljeva postavljenih u Biznis planu u roku od 3 meseca od završetka kalendarske godine. Sem redovnog izveštavanja, Odbor treba odmah da odgovori na sve zahteve za dobijanje informacija podnete Opštinskoj akcionarskoj komisiji. Ova dokumenta objavljuju se na internet stranici opštine.