Odbornici kao predstavnici naroda

Odbornici su izabrani predstavnici naroda i imaju mandat da kao izabrani predstavnici donose odluke u ime svojih birača. Ova ideja počiva na načelima predstavničke demokratije i nadahnuta je idejom da ljudi dodeljuju svoj glas svojim izabranim predstavnicima, kako bi on/ona na najbolji način predočili njihove potrebe u procesima odlučivanja.

Odbornici treba da obavljaju svoje dužnosti na transparentan i odgovoran način. Svaka njihova radnja treba da bude otvorena za javnost, kako bi javnost ili politički subjekat kome odbornik pripada, bili u stanju da pozovu na odgovornost u slučaju da osete da njihovi interesi nisu zastupljeni na pravi način.

Njihove radnje treba da budu vidljive javnosti, kako bi ista (ili politički subjekat kome odbornik pripada) bili u stanju da ih ospore, svaki put kada osete da njihovi interesi nisu zastupani na adekvatan način. Da bi se upoznali sa radom njihovih predstavnika, član 45.1 ZLS-a propisuje da su sastanci skupštine opštine i svih njenih odbora, otvoreni za javnost.

Odbornici kao fasilitatori pružanja doprinosa same zajednice

Očekuje se da odbornici budu u bliskom kontaktu sa građanima koje zastupaju, dok sa druge strane oni imaju zadatak da predstave skupštini sve potrebe i zahteve građana unutar opštine. Pravo učešća zarad demokratskog uticaja na odluke javnih organa zapravo predstavlja ustavnu kategoriju, kojoj je posvećeno posebno poglavlje u ZLS-u.

Učesnička demokratija podrazumeva demokratiju u kojoj građani imaju pravo ne samo da izaberu svoje predstavnike, već i da aktivno učestvuju u odlučivanju u kontinuitetu.

Građani nisu ti koji glasaju u skupštini, ali mogu uticati na svoje izabrane predstavnike, da zastupaju njihova gledišta u vezi sa svakom temom koja ih dotiče, dok odbornici uvek treba da budu otvoreni prema ovom doprinosu.

Odbornici kao most između skupštine opštine i zajednice

Skupština opštine sve vreme donosi odluke koje utiču na život građanina, bilo usvajanjem različitih planova ili usvajanjem konkretnih projekata. Shodno tome, opština treba da objavi ove aktivnosti i da ih podeli sa javnošću, sa ciljem da poveća transparentnost i promoviše učešće građana u odlučivanju. Administrativno uputstvo o transparentnosti u opštinama, ističe da sve odluke, sastanci itd. treba da budu objavljeni posredstvom javnih obaveštenja, koja se postavljaju na najprometnijim mestima, u elektronskim i štampanim medijima i na elektronskoj stranici opštine i društvenim mrežama. Rad opština zapravo je pitanje javnog interesa, te posledično odbornici treba da preispitaju relevantne strategije komunikacije svojih opština, kako bi se upoznali sa načinom komunikacije njihove opštine.

Odbornici glasaju o usvajanju odluka skupštine

Odbornici su odgovorni da donesu važne odluke glasanjem u skupštini, o pitanjima kao što su statut, uredbe, budžet. Odbornici treba da se informišu o sadržini svakog pitanja o kome glasaju, pošto imaju mogućnost da suoče svoja mišljenja tokom diskusije, na sastanku skupštine opštine, odnosno da utiču na celokupan proces odlučivanja, kako bi se zastupanje javnog interesa podiglo na maksimalan nivo.

Odbornici kao nadzornici učinka opštine

Odbornici igraju ključnu ulogu u mehanizmima za nadgledanje rada skupštine, nadgledanjem:

• da li se usluge pružaju na efikasan i efektivan način
• da li se kapitalni projekti sprovode po planu i u propisanom vremenu
• da li planovi i programi opštine postižu željeni efekat

Štaviše, odbornici mogu da iznesu zabrinutosti javnosti u vezi sa konkretnim pitanjima, i u prilici su da se posavetuju sa javnošću oko načina rešavanja problema.

Etičko ponašanje odbornika

Opštine na Kosovu još uvek nisu usvojile kodeks etike koji uređuje način ponašanja odbornika i politički naimenovanih lica, što posledično podrazumeva da odbornici i politički naimenovana lica ne mogu da se smene sa svoje funkcije ni od jednog odbora unutar opštine usled nepoštovanja etičkih ili standarda ponašanja. Bez obzira na činjenicu da ovakav kodeks ne postoji, zasigurno odbornici treba da snose odgovornost prema onima koji ih izaberu. Štaviše, oni svoju funkciju treba da obavljaju na iskren, transparentan način pun poverenja. Minimalni zahtevi u vezi sa nezloupotrebljavanjem službenog položaja usled sukoba interesa propisani su članom 38 ZLS-a.